“نورستان”؛ منطقهای ژئوپلیتیک در شرق افغانستان
در حالی که ولایت نورستان در ۳ ماه گذشته وضعیت مطلوب و آرامی را سپری کرد، روز گذشته با حمله نیروهای مخالف و طالبان مسلح این منطقه بار دیگر ناامن شد.
گزارشهای موجود حاکی از آن است که شبهنظامیان افغان، پاکستانی، چچنی و عرب توانستهاند، کنترل ۲ منطقه از این ولایت را به دست گیرند.
نورستان در دهه ۷۰ شمسی زمانی که شوروی سابق به افغانستان حمله کرد، به عنوان نخستین ولایت دست به قیام زد، اما اکنون نزدیک به ۲ سال است که این ولایت به صورت مداوم هدف حمله شبهنظامیان طالبان قرار میگیرد.
این ولایت در افغانستان با ولایتهای “پنجشیر”، “بدخشان”، “کنر” و “لغمان” و از سویی با منطقه “چترال” پاکستان هم مرز است.
نورستان که در شمال شرق افغانستان واقع است به دلیل پوشش جنگلی و وجود کوههای مترفع راه را برای نفوذ و عبور شبهنظامیان از پاکستان به سوی ولایتهای شمالی افغانستان باز کرده است.
موقعیت استراتژیک پوشیده از جنگل
“جمالالدین بدر” والی پیشین نورستان در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در کابل، اظهار داشت: علت اصلی روی آوردن شبهنظامیان طالبان به این ولایت موقعیت استراتژیک آن و محلی برای نفوذ این شبهنظامیان به ولایتهای شمالی افغانستان است.
بدر با بیان این که طالبان در تلاش هستند با حمله به این ولایت راهی برای نفوذ به سوی ولایتهای شمالی افغانستان پیدا کرده و این ولایات را نیز ناامن کنند.
همچنان “عنایت الله مذهبیار”، رئیس شورای ولایتی نورستان در این مورد گفت: این ولایت موقعیت ژئوپلتیکی برای مخالفان دارد و از این رو طالبان برای تصرف آن تلاش میکنند.
به گفته رئیس شورای ولایتی نورستان، تمامی مناطق مرزی این ولایت با پاکستان، پوشیده از جنگلهای وسیع و درههای بلند است که این امر خود در روی آوری مخالفان به این ولایت تأثیرگذار است.
مرز طولانی مشترک با پاکستان
به گفته رئیس شورای ولایتی نورستان، این ولایت یکی از ولایات مرزی پوشیده از درخت، دارای موقعیت استراتژیک در شرق افغانستان است که بیش از ۲۴۰ کیلومتر مرز مشترک با پاکستان داشته و هر از گاهی شبهنظامیان افغان و پاکستانی به آن حمله میکنند.
بدر نیز با توجه به مرزهای مشترک طولانی این ولایت با کشور پاکستان اظهار داشت: این ویژگی سبب شده است که مخالفان برای ورود به این ولایت فرصت بیشتری داشته باشند.
باتلاق تاریخی دشمنان افغانستان
از نظر تاریخی نیز ولایت نورستان دارای جایگاه مهم و نقش تعیین کنندهای در مبارزه با دشمنان مردم و خاک افغانستان بوده است.
در زمان جهاد مردم افغانستان علیه نظامیان شوروی پیشین در دهه ۷۰ میلادی این ولایت محل منازعه طولانی و جنگهای ممتدی بوده است.
بدر با اذعان به اهمیت این ولایت در مقاومت علیه اشغالگران در دورههای گذشته علاوه کرد: در زمان تجاوز ارتش سرخ، نورستان سردمدار مبارزه با آنان شده و مقاومت و جهاد از این ولایت به ولایات همجوار سرایت کرد.
رئیس شورای ولایتی نورستان نیز با تأکید بر بیگانهستیزی مردم این ولایت، آنان را مردان آهنین و ماندگار در تاریخ کشور دانست.
مذهبیار تصریح کرد: در هنگام جهاد مردم افغانستان نیز این منطقه نقش و اهمیت فوقالعاده ژئوپلوتیک و استراتژیک داشت و جهاد از این ولایت شروع شده و با توفیق انجام شد.
از جانب دیگر ماهیت پناهگاهی این ولایت و موقعیت مرزی ویژهای که این ولایت دارد سبب شده است، مخالفان از آن به عنوان پناهگاه امن برای انجام عملیات و فعالیتهای تخریبی خود استفاده کنند.
وجود شبه نظامیان چچنی، پاکستانی، و ازبک در این ولایت به دلیل امن بودن برخی مناطق این ولایت برای شبهنظامیان است.
برنامه نظامیان خارجی برای لشکرکشی نبه شرق افغانستان
نخستین “جان کری” سناتور آمریکایی به طور رسمی از این طرح خبر داد اما به تازگی “جان آلن” فرمانده نظامیان ناتو در افغانستان نیز اعلام کرده است که نظامیان ناتو توجه خود را به شرق افغانستان معطوف خواهند کرد.
بر اساس این طرح، هزاران نظامی ناتو قرار است مناطق جنوبی را ترک کرده و به سوی ولایتهای شرقی گسیل شوند که نورستان نیز یکی از این ولایتها خواهد بود.
با وجود این که جنوب صحنه نبردهای گسترده و ناآرامی بیشتری است، دلیل این لشکرکشی برای برخی کارشناسان توجیهی ندارد.
کشاورزی سنتی و دامداری
ولایت نورستان در ۱۰ سال گذشته کمتر شاهد بازسازی و اجرای طرحهای توسعهای بوده، دلیل این امر تدوام ناامنی در این ولایت ذکر شده است.
والی سابق نورستان نیز دلیل کمکاری در بازسازی را شرایط سیال وناآرام این ولایت دانسته و خاطر نشان کرد: در بسیاری مواقع فرصت مناسبی برای اجرای طرحها و برنامههای عمرانی وجود ندارد.
به گفته مذهبیار، شغل مردم در این ولایت کشاورزی و دامداری است، به همین دلیل متکی به اقتصاد کشاورزی بومی هستند و در کنارآن به دامداری و دامپروری میپردازند.
به نظر میرسد، شبهنظامیان طالبان تلاش دارند همزمان با اوج گرفتن مذاکرات صلح، یکی از ولایتهای مهم افغانستان را در کنترل داشته باشند.
اما مقامات افغان مصمم هستند که مانع تسلط طالبان و شبهنظامیان بر این ولایت شوند.