گزارشی از خانه ادبیات افغانستان در سال ۱۳۸۷
خانه ادبیات افغانستان، نهاد مستقل ادبی، فرهنگی و هنری است که در سال ۱۳۸۱ به همت و تلاش چند تن از شاعران و نویسندگان جوان مهاجر، در تهران بنیان نهاده شد.
خانه ادبیات کار را با دبیری “محمدضیا قاسمی” شاعر شناخته شدهی کشور افغانستان آغاز کرد. در سالهای گذشته میتوان از مهمترین دستآوردهای خانه ادبیات به برگزاری چهار دوره از جشنوارهی ادبی قند پارسی به صورت رقابتی در بین جوانان شاعر و داستاننویس افغانستان، چاپ و انتشار مجلهی فرهنگی ـ ادبی فرخار، چاپ و اهدای رایگان مجموعهداستان «مردی که خنده میفروخت» برای کودکان و نوجوانان کشور و برنامههای مختلف فرهنگی ـ هنری دیگر اشاره کرد.
آنچه در پی میآید گزارشی است از فعالیتهای فرهنگی ـ ادبی و هنری خانه ادبیات افغانستان و دستآوردهای اعضای آن در سال ۱۳۸۷ در شهرهای کابل و تهران.
خانه ادبیات افغانستان، اولین نشست ادبی خود را با حضور شاعران و نویسندگان جوان ساکن تهران به تاریخ ۲۲/ ۱ / ۱۳۸۷ در حوزهی هنری تهران برگزار کرد. این نشستها که از سالهای دور برگزار میشود، هنوز هم دایر است. با توجه به بازگشت بسیاری از اعضای خانه ادبیات به کشور و تصمیم آنها که هدف همهی اعضا هم بود، مرکز فعالیتهای فرهنگی- هنری خانه ادبیات به کابل انتقال یافت. این تصمیم در نشست اعضای خانه در کابل گرفته شده و محمدحسین محمدی به عنوان دبیر جدید خانه انتخاب شد و کارها با ساماندهی جدید برای فعالیتهای ادبی متمرکزتر ادامه یافته است.
نمایندگی خانه ادبیات افغانستان در ایران، تنها نماینده خارج از کشور، فعالیتهای ارزندهیی در سال ۱۳۸۷ داشته که به بخشی از آنها اشاره میشود.
۱- برگزاری ۱۱ نشست ماهانهی نقد و بررسی ادبیات افغانستان با حضور منتقدان صاحبنام ایرانی و افغانستانی که در آن کتابهایی از محمدآصف سلطانزاده، حسین حیدربیگی، محسن سعیدی، عزیزالله نهفته، محمدحسین فیاض، سکینه محمدی، آمنه محمدی و… مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. یازدهمین نشست این برنامه نیز اختصاص داشت به نمایشنامهخوانی و شعرخوانی شاعران ایرانی و شاعران افغانستانی ساکن تهران و شهر قم.
۲- برگزاری دومین همایش روایت همدلی که از سوی خانه ادبیات افغانستان، و با همکاری انجمن دوستی ایران و افغانستان، شهرداری باقر شهر و خانه فرهنگ آفتاب، با حضور شاعران، نویسندگان و هنرمندان ایرانی و افغانی و مهاجران ساکن این شهر در ۲۹ ماه قوس انجام یافت. این همایش با نواخته شدن سرود ملی افغانستان و ایران آغاز و با اجرای برنامههای شعر خوانی شاعران جوان دو کشور، نمایش، سخنرانی و اجرای موسیقی به کار خود پایان داد. محور برگزاری این همایش فرهنگی ـ هنری همدلیهای دو ملت ایران و افغانستان با توجه به اشتراکات تاریخی، فرهنگی، دینی و زبانی بود.
۳- انتشار فصلنامهی روایت:
روایت، فصلنامهیی تخصصی در عرصهی داستاننویسی است که زیر نظر محمد حسین محمدی، از سوی خانه ادبیات افغانستان اولین شمارهاش در تابستان و دومین شمارهاش در زمستان ۸۷ در تهران منتشر شد. روایت سعی در معرفی ادبیات داستانی معاصر افغانستان به خوانندگان فارسیزبان را دارد و نیز معرفی داستانهای ایرانی را به خوانندگان و نویسندگان افغانستان.
۴- انتشار مجموعهداستان نویسندهی شناختهشده و خوب کشور رهنورد زریاب. این مجموعه که گزینهیی از داستانهای کوتاه زریاب است، توسط محمدحسین محمدی انتخاب شده است و با عنوان «زیبای زیر خاک خفته» با تیراژ ۱۵۰۰ نسخه در روزهای پایانی سال ۸۷ در تهران از سوی خانه ادبیات افغانستان و با همکاری مرکز آفرینشهای ادبی حوزه هنری تهران منتشر شده است. محمدی در این مجموعه بهترین داستانهای استاد زریاب را انتخاب کرده و در پایان نقد مفصلی نیز بر آثار ایشان نگاشته است.
در شهر کابل نیز خانه ادبیات افغانستان با هدف نهادینه کردن فرهنگ نقدپذیری سلسله همایشهای ادبی شبهای کابل را پایهگذاری کرد که تا کنون توفیق برگزاری هفت همایش، از سلسله همایشهای ادبی، «شبهای کابل» را داشته است. در این هفت نشست، آثار شاعران و نویسندگانی چون، محمدحسین محمدی، حیدری وجودی، حسین فخری، محمود جعفری، خالده فروغ، عباس آرمان و ضیاء قاسمی مورد نقد و بررسی قرار گرفته و از فعالیتهای آنان در عرصهی فرهنگ و ادبیات تجلیل به عمل آمده است. خوشآیندترین خبر و فعالیت ماندگار این خانه در کابل برای اهالی فرهنگ و ادبیات کشور طرح جایزه ادبی نوروز بود که آیندهیی نزدیک شاهد برگزاری نخستین جایزه رسمی ادبی در افغانستان با نام «جایزه ادبی نوروز» خواهیم بود.
نشستهای هفتگی خوانش و نقد شعر و داستان، برگزاری کلاسها و دورههای آموزشی، طراحی و اجرای پروژههای پژوهشی و انتشار سلسله کتابهای شاعران و نویسندگان کشور از دیگر برنامههای خانه ادبیات افغانستان در شهر کابل به شمار میرود. که تاکنون ۵ عنوان کتاب از شاعران و نویسندگان را به چاپ رسانده است و کتابهای دیگری نیز آمادهی چاپ است.
۱ـ آشار (مجموعه داستان) نوشتهی عبدالواحد رفیعی
۲ـ شب که از پوستمان گذشت (مجموعه شعر) سرودهی محمدصادق دهقان
۳ـ چهارشنبه آخر (مجموعه داستان) نوشتهی تقی واحدی
۴ـ سنگها و کوزهها (رمان کوتاه) نوشتهی عزیزالله نهفته
۵ـ نبای یادبود دموکراسی (طنز) نوشتهی عبدالواحد رفیعی
در سال ۱۳۸۷ دستآوردهایی نیز نصیب یاران خانه ادبیات و اعضای جلسات هفتگی آن شده است که برای آگاهی بیشتر اهالی فرهنگ و ادب و دوستان خانه فهرستوار به آن اشاره میشود.
۱ـ انتخاب کتاب «انجیرهای سرخ مزار» از محمدحسین محمدی به عنوان کتاب برگزیدهی جایزه صلح افغانستان در کابل.
۲ـ قرار گرفتن محمدسرور رجایی در جمع ۱۰ تن از خبرنگاران برتر ایران، از سوی انجمن روزنامهنگاران مسلمان ایران.
۳ـ کسب مقام سومی بخش داستان کوتاه جشنوارهی شعر و داستان «ساوالان» در شهر تبریز توسط تینا محمدحسینی.
۴ـ انتخاب زهرا بوستانی به عنوان شاعر برگزیده در مسابقهی ادبی باقر شهر.
۵ـ انتخاب علیمدد رضوانی به عنوان نفر اول جشنوارهی دانشجویی تهران با عنوان «خداحافظ ۸۷» در بخش شعر کلاسیک.
۶ـ انتخاب رمان از یاد رفتن محمدحسین محمدی به عنوان یکی از برترین رمانهای سال در نظرسنجی روزنامه اعتماد در تهران.
۷ـ انتخاب رمان «ازیاد رفتن» در نهمین دورهی جایزهی ادبی «نویسندگان و منتقدان مطبوعات ایران» به عنوان برترین رمان سال ۱۳۸۷ در ایران.
و انتشار دهها مقاله و مصاحبه فرهنگی ـ هنری توسط اعضای خانه در ایران و افغانستان. همچنین کتابهای دیگر اعضای خانه نیز در تهران و کابل توسط دیگر ناشران نیز منتشر شده است که میتوان آثار این دوستان اشاره کرد:
۱ـ خیابانهای سرگردان سرودهی عبدالشکور نظری توسط نشر عرفان در تهران
۲ـ گنجشک تبعیدی سرودهی محمدحسین فیاض توسط نشر عرفان در تهران
۳ـ عطر لیمو سرودهی محمود جعفری توسط انتشارات میوند در کابل
خبرگزاری قطره