انجمن دوستی ایران و افغانستان – اخبار رسانه ها

هاشم عصمت اللهی رئیس اتحادیه ملی ژورنالیستان و خبرنگاران افغانستان و استاد دانشکده ژورنالیزم دانشگاه کابل می گوید: در ده سال اخیر ما شاهد مطبوعات آزاد، مستقل و کثرت گرا بودیم و آزادی مطبوعات، بیان و آزادی و سایل ارتباط جمعی مورد حمایت دولت قرار گرفته است. آقای عصمت اللهی که در یک گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری صدای افغان (آوا) صحبت می کرد، گفت: در ده سال اخیر مطبوعات از لحاظ رشد کمّی، بسیار رشد سرسام آور داشته است، چنانچه هم اکنون رسانه های الکترونیک در افغانستان به ۳۹ شبکه تلویزیونی می رسد که ۲۶ شبکه آن در کابل به طور بیست و چهارساعته نشرات دارند.
به گفته وی، در این مدت در میان شبکه های تلویزیونی، تلویزیون ملی افغانستان ساحه نشراتش در ۳۲ ولایت کشور گسترش پیدا کرده و شبکه آریانا به سطح بین المللی نشرات دارد و تلویزیون های طلوع، تمدن و برخی دیگر از تلویزیون های دیگر به سطح ملی و در جنوب شرق آسیای میانه نشرات دارند.
وی افزود: در ده سال گذشته مطبوعات نوشتاری تا ۵۰۰ نشریه، مجوز فعالیت گرفته و این مطبوعات شامل روزنامه ها، هفته نامه ها، ماه نامه ها و فصل نامه ها می باشند؛ اما بیشترمطبوعات نوشتاری در افغانستان همانند مطبوعات الکترونیک از منابع بین المللی مورد حمایت قرار گرفته و کمک هایی از منابع بین المللی برای آنان می رسد.
وی خاطرنشان ساخت: متاسفانه در عرصه مطبوعات نوشتاری از ناحیه فروش نشریه ها چیزی بدست نمی آید، چون فرهنگ روزنامه خوانی در افغانستان بسیار محدود است و اکثرمطبوعات نوشتاری هزینه ای را که مصرف می کنند، بدست آورده نمی توانند. با این حال منابع تامین کننده، آنها را تامین می نماید.
وی گفت: از لحاظ محتوا اکثر نشریه ها در افغانستان، خبری، فرهنگی، سیاسی، تربیتی و اقتصادی است، اما به دلیلِ شرایط غیر عادی، استثنایی و جنگی موفق نبوده، بسیاری از این نشریه ها بیش از آنکه در خدمت فرهنگ مردم این کشور باشد، مستقل نبوده و استقلال خود را از دست داده، در خدمت فرهنگ های بیگانه قرار گرفته و عمل کرده اند.
آقای عصمت اللهی افزود: بیشتر نشریات، بر اساس تیوری آزادی گرایی عمل کرده و مخاطب خود را شناسایی نکرده و کمتر آنان، به مسئولیت های فرهنگی و اجتماعی خود عمل کرده اند؛ به این ترتیب در ده سال اخیرموضعگیری های مطبوعات فوق العاعده تند و سریع بوده اما مشکلات خود را هم داشته اند.
به باور وی، یکی از مشکلات مسلکی فرا روی مطبوعات افغانستان، عدم استقلالیت بوده است که متاسفانه استقلال خویش را از دست داده و به منابع تمویل کننده خارجی اتکا کرده اند. از سویی هم کارهای اکادمیک، علمی و تحقیقی در مطبوعات کمتر صورت گرفته است.
آقای عصمت اللهی تصریح کرد: آنچه در شرایط کنونی افغانستان برای مطبوعات و مردم این کشور رنج آور است، این است که اکثر مطبوعات در بسیاری از موارد، پل ارتباط میان خواسته های مردم و حاکمیت نیست، و بیشتر آنان، در خدمت افکار بیگانه قرار گرفته و عمل کرده اند.
وی تاکید کرد: قانون رسانه های همگانی در افغانستان یک قانون خوب است و مشکل قانونی ندارد، طوریکه قانون اول مطبوعات در سال ۱۳۸۳ قانون دوم در سال ۱۳۸۴ و قانون سوم مطبوعات در سال ۱۳۸۸مورد بازنگری قرار گرفته و به تصویب رسیده است ودر حال حاضر هم قانون مطبوعات در حال بازنگری است ودر کل از لحاظ قانون مشکل نداریم.
آقای عصمت اللهی افزود: با توجه به قانون رسانه ای در افغانستان که اکثر مطبوعات از آن پیروی می کنند، ممانعت جدی فرا روی آنان وجود ندارد، این قانون دست ژورنالیست ها را باز گذاشته تا به راحتی اطلاع رسانی نمایند. در این قانون، سانسور قبل از نشر و بعد از آن وجود ندارد.
براساس گفته های این استاد دانشگاه، تا زمانی که مطبوعات تحت تاثیر منابع تمویل کننده خارجی ها باشد انتظار نمی رود که کار های موثر در بخش خبر رسانی و منافع ملی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مردم افغانستان صورت گیرد.
وی گفت: تا زمانی که رسانه های افغانستان براساس تئوری مطبوعات آزاد مسئولانه عمل نکنند از آن امید مثبت نداریم؛ اما اگر با حفظ مقوله آزادی مسئولانه عمل کنند، خیلی خوب خواهد بود و آنگاه مطبوعات می توانند از موانعی که پیش روی شان قرار می گیرد، آزادانه عبور نمایند.