تلاش مسکو برای بازگشت به مرزهای تاجیک – افغان
خبرگزاری فارس: همزمان با اعلام زمان خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، نیروهای مرزبانی روسیه با توجه به اوضاع جاری در افغانستان در فکر بازگشت به این منطقه جهت کنترل جریان ورود مواد مخدر به کشورهای روسیه و آسیای مرکزی هستند. به گزارش فارس، پس از اینکه “بوریس گریزلوف”، سخنگوی مجلس دومای روسیه در مصاحبه با روزنامه “نزاسیمیا” مطلبی را در خصوص بازگشت مرزبانان روسیه به مرز تاجیکستان (که در سال ۲۰۰۵ آنجا را ترک کرده بودند)، جهت جلوگیری از ورود مواد مخدر از طریق افغانستان بیان کرد، روابط بین دو کشور روسیه و تاجیکستان به سردی گرایید و به پایین ترین حد خود طی شش سال گذشته رسید.
روسیه در حالی برای بازگشت به مرزهای تاجیکستان در حال برنامه ریزی است که دلایلی که مقامات این کشور در خصوص بازگشت به منطقه عنوان میکنند، چندان به مذاق مقامات دوشنبه خوش نیامده و آنان دلایل روسیه را غیر منطقی و غیر قابل توجیه میدانند.
*حضور هزاران مهاجر تاجیک در روسیه، اهرم فشار مسکو بر دوشنبه
در همین حال، گریزلوف تهدید کرد، چنانچه مقامات دوشنبه موافق بازگشت مرزبانان روسیه به مرزهای افغانستان نباشند، شرایط ورود اتباع پرتعداد تاجیکستان به روسیه تغییر خواهد کرد و آنان برای ورود به روسیه با مشکلاتی مواجه خواهند شد.
این هشدار در حالی مطرح می شود که، میزان پولی که مهاجران تاجیکی ار روسیه به وطن خود می فرستند، تقریبا ۴۰ درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل داده و صدها هزار خانواده تاجیکی را از گرسنگی نجات میدهد. از این رو در صورتی که در جریان این انتقال، خللی وارد گردد، اقتصاد تاجیکستان ضررهای بسیاری خواهد دید.
گریزلوف تاکید کرد، بیشتر از یکسال است که مسکو به دنبال بازگرداندن مرزبانانش به تاجیکستان می باشد و اکنون به طور جدی به دنبال تحقق این امر است. مقامات روسیه نگران مسئله ورود مواد مخدر از افغانستان بوده که بخش عظیمی از آنها وارد روسیه و کشورهای آسیای مرکزی میشود.
بر اساس برآوردها، سالانه در روسیه، ۱۳۰ هزار نفر به خاطر مصرف بالای هروئین از بین میروند و یا مرتکب جرایم در ارتباط با مصرف مواد مخدر میشوند.
این در حالی است که “ویکتور ایوانف”، رئیس اداره کنترل مواد مخدر روسیه در سال گذشته اظهار داشت که تقریبا ۶۰ درصد هروئین افغانستان از راه تاجیکستان به روسیه وارد میشود که این میزان نیازمند حمایت جدی از مبارزه با قاچاق مواد مخدر در مبادی ورودی آن است.
بعد از بیانات ایوانف، “ماکسیم پیشکوف” سفیر سابق مسکو در تاجیکستان اظهار داشت که مقامات روسیه و تاجیکستان بایستی مسئله بازگشت مرزبانان روسیه و کنترل مرزهای تاجیکستان- افغانستان را مورد بررسی قرار دهند.
در همین حال، بسیاری از تحلیلگران، این سخنان را حمل بر این تلقی کردند که مسکو و دوشنبه در مورد تقسیم مسئولیت گشت زنی در مرز افغانستان به توافق رسیدهاند.
در ماه می میلادی، خبرگزاری رویترز به نقل از یکی از مأمورین عالی رتبه تاجیکستان، اعلام کرد که مسکو مذاکراتی را مبنی بر استقرار ۳۰۰۰ مرزبان روسی در مرز تاجیکستان- افغانستان، انجام داده است. دوشنبه خبر برگزاری مذاکرات با روسیه را تکذیب نموده و در مقابل فشار مسکو مقاومت کرد.
در همین حال، . اظهارات گریزلوف مبنی بر بازگشت به مرزهای تاجیکستان مورد انتقاد شدید در تاجیکستان قرار گرفت. ظریفی وزیر امور خارجه تاجیکستان، اظهار داشت که تاجیکستان به روسیه امکان دفاع از مرزهای جنوبیاش را نمیدهد.
“سیف الله ملاجانف”، تحلیلگر سیاسی در شهر دوشنبه، بر این باور است که در عرض پنج سال اخیر، مرزبانان تاجیکی، مسئولیت حفاظت از مرزهای کشور را به همان اندازه مؤثر انجام دادهاند، که مرزبانان روسیه تا زمان خروجشان در سال ۲۰۰۵ انجام می دادهاند.
*نیروهای مرزبانی تاجیک موفق تر از روس ها عمل کردهاند
“سهراب شریف اف” رئیس مرکز دولتی پژوهشهای استراتژیک تاجیکستان تأکید میکند که اتهامات گریزلوف در مورد افزایش ورود مواد مخدر افغانستان از طریق تاجیکستان، صحت ندارد.
وی اظهار داشت، مرکز پژوهشهای استراتژیک هم اکنون مشغول آماده کردن گزارشی شامل حجم مواد مخدر ضبط شده در مرز افغانستان توسط مرزبانان روسیه تا قبل از سال ۲۰۰۵ و حجم مواد مخدر ضبط شده توسط مرزبانان تاجیکی پس از این سال است، این گزارش میتواند نشان دهد نیروهای مرزبانی تاجیکستان کار خود را به خوبی انجام دادهاند.
وی همچنین بر این باور است که ممکن است پشت پرده تلاش مسکو برای رسیدن به مرزهای افغنستان، مافیای قاچاقچیان روسیه باشند که خواهان تحت کنترل درآوردن جریان مواد مخدر هستند.. این نظر را وی، منصوب به “امامعلی رحمان” رئیس جمهور تاجیکستان میداند.
بنا به اسناد محرمانه ویکی لیکس، امام علی رحمان در دسامبر ۲۰۰۵ به سفیر آمریکا گفت که مرزبانان روسیه بیش از اینکه علاقمند به کنترل ورود مواد مخدر باشند، بدنبال تجارت و بدست آوردن سود هنگفت از کنترل و بدست گیری جریان ورود مواد مخدر هستند.
این در حالی است که کارشناسان مسائل سیاسی نیز نسبت به اظهارات اخیر گریزلوف، چندان اعتقادی نداشته و آن را یک بازی سیاسی میدانند.
“ویکتور لیتوفکین” تحلیلگر کشورهای آسیای مرکزی در اینباره میگوید، در سال ۲۰۱۲ انتخابات ریاست جمهوری در روسیه انجام میشود و گریزلوف هم مانند بسیاری از اعضای با نفوذ حزب حاکم روسیه واحد، در مورد مسئله مواد مخدر صحبتهایی هرچند غیر واقعی را در دستور کار خود داشته زیرا افکار عمومی روسیه نسبت به این مسئله حساسیت زیادی دارد.
اگر چه مقامات روسیه مسئله قاچاق هروئین از افغانستان را دلیل اصلی تلاش روسیه برای بازگشت به مرز افغانستان- تاجیکستان میدانند، نقشه آمریکا در مورد خروج نیروهایش از افغانستان در سال ۲۰۱۴ و دادن تمام اختیارات به نیروهای افغانی پیرامون ایجاد امنیت، میتواند نتایج جدی برای امنیت مرز جنوبی روسیه داشته باشد.
مرزمشترک تاجیکستان- افغانستان به طول ۱۳۴۴ کیلومتر، منطقه آسیب پذیر و مورد هجوم گروههای افراطگرایی است. علاوه بر این، دوشنبه، انگیزهای برای دادن وظیفه دفاع از مرزهایش به مسکو را ندارد و رهبران روسیه نیز تاکنون موفق به ایجاد چنین انگیزهای در میان آنان نشدهاند.