رییس دپارتمان تئاتر دانشکدهای در افغانستان: بزرگترین مشکل ما کمبود امکانات سختافزاری است
محمد عظیم حسینزاده، رییس دپارتمان تئاتر دانشگاه دولتی افغانستان در جریان سفری شخصی به ایران در گفتوگو با خبرنگار تئاتر خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به ارائهی توضیحاتی دربارهی تئاتر و به ویژه تئاتر دانشگاهی در افغانستان پرداخت.
حسینزاده با اشاره به شکلگیری هنر تئاتر در افغانستان به ایسنا گفت: تاریخ تئاتر در افغانستان، نشان میدهد، این هنر توسط قشر فهیم و با دانش در افغانستان برنامهریزی شده و تئاتر وسیلهای برای روشنکردن اذهان جامعه در شرایط گوناگون است.
وی سپس توضیحاتی دربارهی شکلگیری تئاتر معاصر افغانستان ارائه کرد و افزود: با شکلگیری دانشکدهی زبان و ادبیات کابل، دپارتمان هنرهای زیبا هم تشکیل شد که تئاتر در کنار دیگر رشتههای هنری در این دپارتمان تاسیس شد.
عظیمزاده یادآور شد: همواره جوانان بسیاری در افغانستان به تحصیل و فعالیت در تئاتر علاقهمند بودهاند، بهویژه بعد از شکلگیری دولت موقت، تعداد این جوانان علاقهمند افزایش یافته است.
این استاد دانشگاه در عین حال با اظهار تاسف از تاثیر نامطلوب جنگهای مختلف بر فعالیتها و رویدادهای هنری در افغانستان اضافه کرد: جنگهای اخیر بهویژه در کابل تمام هنر تئاتر را از بین برده است. با این حال دپارتمان تئاتر خود را موظف میداند از راه برگزاری جشنوارههای مختلف در سطح کشور، این هنر را دوباره احیا کند.
عظیمزاده به برگزاری اولین جشنوارهی تئاتر در سال ۲۰۰۴ اشاره کرد و افزود: در این جشنواره که با همکاری آلمانیها گشایش یافت، بسیاری از دانشجویان شرکت کردند. این جشنواره همه ساله در سطح کابل برگزار میشود و ما با برگزاری آن توانستیم هنر تئاتر را معرفی کنیم و نهادهای رسمی و غیررسمی را تاسیس کنیم.
وی متذکر شد: در حال حاضر گروههایی از دختران هم شکل گرفته و فعالیت میکنند که این گروهها، تئاترهایی را در کابل هم اجرا کردهاند.
وی با ارائهی توضیحاتی دربارهی شیوهی آموزش تئاتر در دانشگاه کابل خاطرنشان کرد: بعد از استقرار دولت موقت، کارگاههای آموزشی متعددی توسط استادان خارجی برپا شدند، به طوریکه در برخی سالها، یک فصل کامل به برگزاری این کارگاهها اختصاص یافته است و هنرمندانی از آلمان، فرانسه، آمریکا و ایران و … به علاقهمندان و دانشجویان آموزش تئاتر دادهاند.
به گفتهی عظیمزاده، شهرام کرمی و آرش آبسالان دو استاد ایرانی بودند که در افغانستان کارگاههای آموزشی برپا کردند.
رییس دپارتمان تئاتر دانشگاهی کابل، آرش آبسالان را از استادان بسیار پرانرژی دانست و به ایسنا گفت: ایشان اولینبار نمایش «شوربای زموماری،آبگوشت زموماری» را در جشنواره ما اجرا کردند و بعد از آن، در طول سه چهار سال به کابل رفتوآمد داشتند.
وی ادامه داد:امکاناتی پیدا شد و ایشان توانست کارگاههای کارگردانی و بازیگری برپا کند و جوانان ما مطالب بسیار خوبی از او آموختند.
عظیمزاده ابزار خرسندی کرد: خوشبختانه تعدادی از هنرجویان و دانشجویان در نهادهای فرهنگی و هنری مسوولیت گرفتهاند ما تلاش داریم از حضور تمام هنرمندان باتجربه خود استفاده کنیم. علاوه بر این جوانانی که بازیگر هستند، اکثر فارغالتحصیلان تئاتر هستند.
به گفتهی این استاد دانشگاه در افغانستان یک تئاتر دولتی در کابل فعال است که تئاتر ملی نامیده میشود و در کنار آن چندین تئاتر خصوصی فعالیت میکنند. یکی از تئاترهای موفق ما «آفتاب» است که آرین منوشکین در آن کارگاه برگزار کرده است. ما هر سال تعدادی از جوانان را برای دورههای آموزشی به فرانسه میفرستیم.
عظیمزاده با برشمردن تعدادی از تئاترهای افغانستان به ایسنا گفت: در دولت افغانستان، گروههای خودپو زیاد و فعالند. آنها در جشنوارههای مختلف شرکت میکنند، گروههای دختران و بچهها هم فعالند.
رییس دپارتمان تئاتر دانشکدهی هنرهای زیبا افغانستان دربارهی زمینهی اشتغال فارغالتحصیلان تئاتر در افغانستان هم توضیح داد: شرایط کشورهای مختلف، متفاوت است. در افغانستان تنها تئاتر بلکه نهادهای فرهنگی بسیار زیادی فعالند. ما بیش از ۲۵ کانال تلویزیونی شخصی داریم، نهادهای فرهنگی، موسسات فیلمسازی و شکلهای گوناگون در کابل فعالیت میکنند، بنابراین کسی که زحمت کشیده و فارغالتحصیل شده است، بیکار نمیماند. حتی گاهی دانشجویان سال دوم و سوم هم کار دارند. رییس تئاتر ملی افغانستان یک جوان با استعداد است، بنابراین همهچیز به خود جوانها و پیگیری و تلاششان بستگی دارد.
او در ادامه دربارهی سفرش به ایران تصریح کرد: سفرم به شکل نیمهشخصی و با اهداف علمی انجام شده است. به دلیل جمعآوری منابع مکتوب و کتابهای دانشگاهی به ایران آمدهام، چون در ایران ترجمههای بسیار خوبی از منابع درسی و آموزشی ارزشمندی وجود دارد. زمانیکه به ایران آمدم از طرف دانشگاه و مراکز فرهنگی ایران در کابل نامهای گرفتم که مرا به نهادهای فرهنگی ایران معرفی کنند.
وی دربارهی رایزنیهای رسمی میان ایران و افغانستان برای همکاریهای مشترک عنوان کرد: جلسات بسیار خوبی با دپارتمان تئاتر پردیس هنرهای زیبا و کارگاه آزاد بازیگری امین تارخ و … داشتیم. خوشبختانه برای انجام همکاریهای مشترک این زمینه وجود دارد و قرار شد از طریق ریاست دانشگاه کابل به شکل رسمی وارد عمل شویم. وعده دادند بعد از طی مراحل قانونی و موافقت دونهاد، از راه وزارتهای امور خارجه وارد عمل شویم.
او یکی از بزرگترین مشکلات دانشگاه افغانستان را کمبود امکانات سختافزاری، شرح درسها و کمبود استادانی دانست که سطح علمی بالایی داشته باشند.
عظیمزاده با بیان اینکه افغانستان تنها یک دانشکدهی تئاتری دارد، دربارهی تعداد فارغالتحصیلان این دانشکده توضیح داد: فعلا سالانه بین ۲۰ تا ۲۵ فارغالتحصیل تئاتر داریم، البته در شروع سال تحصیلی حدود ۷۰ دانشجو در تئاتر ثبتنام میکنند، اما در میانهی راه برخی از آنها انصراف میدهند تا در نهایت هر سال حدود ۲۰ نفر فارغالتحصیل میشوند.
او دربارهی وضعیت سالنهای تئاتر در کابل هم تصریح کرد: در سطح کابل هنوز تالارهای قوی نداریم. تئاتر ملی که ویران شد و حالا کار بازسازیاش شروع شده است. تالار دیگری هم مربوط به مرکز فرهنگی فرانسه است که با این تالار تا حدی مشکلات حل میشود.
عظیمزاده دربارهی آشناییاش با جوانهای افغان مقیم ایران که در تئاتر فعال هستند توضیح داد: خوشبختانه در این سفر با این جوانان دیدار کردم. آنها با علاقهمندی کار میکنند. در نظر داشتم با آقای مسافرآستانه، مدیر ادارهی کل هنرهای نمایشی هم دربارهی ایجاد زمینه کار برای این جوانان صحبت کنم که متاسفانه فرصت نشد با ایشان گفتوگو کنم. علاوه براین در نظر داشتم از آقای مسافر خواهش کنم. در بخش آموزش تئاتر در افغانستان هم با ما همکاری و زمینه را برای سفر استادان ایرانی به افغانستان فراهم کنند. جوانان ما را بورسیه کنند و در تامین مواد درسی و وسائل تکنیکی هم به دپارتمان ما کمک کنند.
او در پایان سخنانش با اشاره به فارغالتحصیل شدن دوتن از دانشجویان تئاتر از دانشکدهی هنرهای زیبا به ایسنا، گفت: از این دانشجویان بسیار تعریف کردهاند و این برای من باعث افتخار است.