آشنایی با شخصیت های فرهنگی و هنری افغانستان: استاد محمدحسین سرآهنگ
استاد محمدحسین سرآهنگ بزرگترین، سرمایه، میراث وافتخار افغانستان درعرصه هر وبه ویژه موسیقی کلاسیک است. سرآهنگ که به موسیقی علمی اعتقاد داشت، دراین زمینه چنان بالنده گشت که بزرگترین عناوین والقاب موسیقی را از سرزمین موسیقی وهنر، هندوستان- وازمیان استادان معتبر آن دیار، بدست آورد.
می گویند: زمانی که درهند لقب سرتاج موسیقی کلاسیک « رابه سرآهنگ تفویض میکردند خطاب به او گفته شد: اگر هندوستان عنوان برتر از این هم می داشت به شما اهدا میکرد. سرآهنگ این رویداد را از خاطره های شیرین زندگی خود یاد میکرد که افتخاری برای افغانستان نیز است.
محمدحسین سرآهنگ درسال ۱۳۰۲ دریک خانواده هنرمند واهل موسیقی، درکوچه جواجه خوردک (بعد ها خرابات) کابل به دنیا آمد.
پدرکلان مادری اش استاد گومامو خان نام داشت که در ۱۲۴۸ خورشیدی با درخواست امیرشیرعلی خان با شماری از هنرمندان دیگر چون: میا سمندر (پدرکلان استاد نتو) میا مهتاب، نته خانه، برپور خان، استاد کریم بخش، استاد خدابخش و… ازهندوستان به کابل آورده شدند. وبه عنوان هنرمندان دربار دربالاحصار مقیم گردیدند…(۱)
پلان کلان پدری سرآهنگ عطاحسین خان جزء گروه دوم هنرمندان هندی بود که درعهد محمداعظم خان به کابل خواسته شدند، چون: ستارجو (پدر استاد قاسم) استاد قربانعلی (پدر استاد نتو) کریم بخش ودیگران…(۲)
فرزندا این استادان هندی که تحت محفاظت دربار می زیستند وهنرمندان درباری بودند. مکتب موسیقی هندی- افغانی را ایجاد کردند. که دراین شمار استاد قاسم واستاد غلام حسین (پدر استاد سرآهنگ) از سرآمدان اند. محل زیست این هنرمندان از بالاحصار به کوچهخواجه خوردک نزدی بالاحصار انتقال یافت.که بعد ها این کوچه نام خرابات رات با خود گرفت وهنرمندان آن کوچه هم مشهور به خراباتی یا هنرمندان خرابات شدند.
این استادان با خوانش آهنگ های دری وپشتو واشعار عرفانی وتصوفی حضور درمحافل شادی مردم تدریسی موسیقی به مکاتب وبه شاگردان افغانی، موسیقی هندی را با مردم آشتی دادند. به قولی: «رفته رفته هنرمندان با مردم کابل اختلاط وآمیزش پیدا کردند، خرابات وخراباتیان ورد زبانها شد. بعضی از این خراباتیان که غزل ها ونعت ها واشعار تصوفی را می خواندند بیشتر ازهمه درمیان مردم مشهور شدند».(۳)
محمد حسین سرآهنگ، نخستین درسهای موسیقی را نزد پدر آموخت، بعدها جهت تحصیل به هندوستان رفت. استاد مسلم موسیقی کلاسیک گردید وبیشتر از هر استاد موسیقی کلاسیک، عنوان والقاب ومدال ونشان بدست آورد. شاگردانی را تربیه نمود. آثار ارزشمندی از خویش بیادگار گذاشت. کتاب قانون طرب را درمعرفی وآموزش موسیقی کلاسیک نوشت. تا آنجا که به عنوان «یک شخصیت برجسته، موسیقیدان، شعر شناس، صاحب صدای لطیف وهنرمند جنجره طلایی.(۴) شناخته ومعرفی شد.
دانشمندی درباره اش نوشته است: «پدرش (استاد غلام حسین)، فرزند را تا آنجا پرورد که می توانست یک تنه با هم در آویزد و چنانکه در آویخت… استاد سرآهنگ یگانه نواگر بزم موسیقی پتیاله وشاگرد استاد عاشق علی خان بود. دراین شیوه نه همتایی دارد ونه انبازی.(۵)
وبالاخره این استاد بزرگ درزمستان ۱۳۶۰ زمانی که جهت اجرای کنسرت به هند رفته بود به سکته قلبی مواجه شد، اما نجات یافت بعد از تداوی به کشور برگشت، از حمله دیگر جان بسلامت نبرد ودرصبح ۱۶ جوزای ۱۳۶۱، پدرود حیات گفت و درشهدای صالحین کابل به خاک سپرده شد.
منبع:پیام مجاهد افغانستان