علی محمد مؤدب، مدیر مؤسسه شهرستان ادب در گفتوگو با تسنیم، با بیان این مطلب که کل بودجه زبان فارسی در ایران با بودجه یک تیم فوتبال دسته چندمی برابری نمیکند، گفت: حفظ زبان فارسی نیازمند سرمایهگذاری مادی و معنوی است؛ چرا که زبان، دروازه ورودی سبک زندگی یک ملت است.
به گفته وی، زبان فارسی امروز دچار چالش جدی است. او در همین زمینه گفت: بخشی از این چالش جدی بخاطر مواجهه تمدنی ما با غرب است که واردات بسیار زیادی در حوزه زبان را موجب شده است، این مواجهه تمدنی با غرب محدود به صنایع و ابزار نیست، در حوزه سبک زندگی، روش زندگی و جزئیات، دنیای ما به شدت تحت تاثیر آثار هنری و رسانههای غرب است، اصطلاحات فرانسوی، انگلیسی و … به سرعت رایج میشوند.
وی با بیان این مطلب که فرهنگ اداری و بروکراسی ما به شدت تحت تاثیر غرب است، گفت: امروزه در برخی حوزهها به طور طبیعی یا غیرطبیعی با چالشهایی روبرو هستیم، چالشهایی که روزی انگلیسیها به کمک آنها زبان فارسی را در هند هدف قرار داده و آن را برانداختند، امروز در افغانستان و تاجیکستان وجود دارد، حالا جالب است که همین انگلیسیها تلویزیون فارسیزبان راه انداختهاند که باید به آن هم در وقتش پرداخت! در داخل ایران نیز برخی جریانهای شعری هستند که فروپاشی زبان فارسی را هدف قرار داده و نحو و دستور زبان را به هم میریزند، البته این جریانات اهمیتی ندارند و خوشبختانه آثار و فعالیتهایشان نیز محدود است.
دستکاری سهوی در رسمالخط در درازمدت موجب بیگانگی از زبان فارسی میشود
مودب گفت: یک حرکت خطرناکتری که اتفاق میافتد، دستکاری رسمالخط است، برخی جریانها آمدند به صورت نامحسوس دستکاریهایی را در رسمالخط کردند تا مخاطبان به ویژه جوانان در فهم زبان و درستنویسی املایی و انشایی به مشکل بربخورند، اخیراً در تابلوهای تبلیغاتی، آلبومهای خوانندگان مطرح پاپ مجاز، نمونههایی از این اغلاط را میتوان دید، اینگونه رخدادها اگرچه ممکن است سهواً پیش بیاید اما در درازمدت موجب بیگانگی ما با الفبای فارسی خواهد شد.
زمینهسازی برای شکلگیری حمایت بدنه نخبگانی جوان از زبان فارسی
وی افزود: راهحل رفع این مشکل در این است که از یک طرف ما ایرانیان خود را مقید به صحیحنویسی فارسی و صحیحخوانی کنیم و از طرف دیگر فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز پر نشاطتر وارد این قضیه شود.همچنین لازم است بیش از هر هنری، هنر شعر و ادبیات فارسی را جدی بگیریم، زمینه برای گرایش جدی جوانانمان به شناخت زبان و ادبیات فارسی را فراهم کنیم، تا بدنه نخبگانی جوان برای حمایت از زبان فارسی شکل گیرد.
این شاعر ادامه داد: اکنون دهها هزار نفر از جوانان علاقهمند به ادبیات فارسی با مجامع شعری در ارتباط هستند، باید تدبیری جدی کرد، تا مجامع شعری بتوانند در زمینه حفظ و نگاهبانی از زبان فارسی فعالتر شوند. به دنبال شناسایی این جریان بالنده باید برایش برنامه داشت تا اینکه بیگانگان نیایند در این حوزهها کار کنند.
فرانسویها با تغییر زبان در شمال آفریقا سبک زندگی را نیز تغییر دادند
مودب با اشاره به پیشینه تاریخی هجمه علیه زبان فارسی در دنیا گفت: علاوه بر نقش استعمار انگلیس در برانداختن فارسی در هند و جریانهای مشابه در تاجیکستان، فرانسویها در شمال آفریقا زبان را عوض کردند و از طریق همین روش بر روی سبک زندگی آنها نیز تأثیرگذار بودند، بسیاری از روشنفکران در کشورهایی مانند مراکش و شمال آفریقا اکنون به دلیل تغییرات زبانی در گذشته، ادبیات و سبک زندگی فرانسوی دارند، بنابراین باید گفت، با توجه به مجموعه قراین و فعالیتهای دشمنان ما، زبان دروازه ورودی است به سبک زندگی، اگر زبان را تغییر دهند قدم بعدی میتواند تغییر هویت و سبک زندگی افراد باشد.
در حوزههای از دست رفته هم دوباره باید از هویت زبان فارسی دفاع کرد
مدیر موسسه شهرستان ادب تصریح کرد: به همین دلیل است که باید توجه به زبان را جدی بگیریم، گفتهاند که بهترین دفاع حمله است، ما در همین حوزههای از دست رفته نیز باید زبان فارسی را جدی بگیریم، زبان فارسی در هند باید دوباره با نگاه جدی دنبال شود، در افغانستان و تاجیکستان باید از هویت زبان فارسی دفاع کنیم، تعامل با شاعران، نویسندگان و ادیبان فارسی در این زمینه نقش بسزایی دارد.
کل بودجه زبان فارسی در کشور با بودجه تیم شموشک نوشهر برابری نمیکند
وی با بیان این مطلب که اگر واقعاً به حفظ هویت زبان فارسی معتقد هستیم، باید بسیار بیش از آنچه اکنون برای ادبیات هزینه میکنیم، هزینه داشته باشیم،گفت: حفظ هویت زبان فارسی نیازمند سرمایهگذاری مادی و معنوی است، مشکل این جاست که ما زبان و ادبیات را جدی نگرفتهایم، همین دعواهای اخیر شاعران بر سر چه بود؟ بر سر نبود حمایت از شاعران و بودجههای اندک حوزه فرهنگ، اگر کل بودجهای که برای زبان فارسی و ادبیات در این کشور هزینه میشود را در نظر بگیریم، با بودجه تیم فوتبال شموشک نوشهر و ایران جوان بوشهر هم برابری نمیکند.
غربیها نویسنده شیرازی و بوشهری و افغانستانی را غربی میکنند اما ما هنوز از نویسنده خودمان حمایت نمیکنیم
مودب در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به افراشتن پرچم زبان فارسی در منطقه گفت: مهاجران بسیاری از افغانستان پس از انقلاب در ایران رشد کردهاند، این مهاجران که حافظان زبان فارسی در کشور خود به شمار میروند، از سوی ما چندان حمایت نشدهاند، این در حالی است که برخی مهاجران ایرانی و افغانستانی با مجموعه تدابیری که آمریکاییها و کاناداییها داشتهاند، به زبان انگلیسی، آثار خود را تولید میکنند و ببینید که چگونه اینها را بزرگ میدارند، غربیها نویسنده شیرازی و بوشهری و افغانستانی را غربی میکنند و ما هنوز نتوانستهایم از نخبگان جوان خودمان و دست کم از نخبگان مهاجر افغان که سابقه تمدنی، فرهنگی و زبانی مشترکی با آنها داریم حمایت کنیم.
جهان مطلوب نویسنده و شاعر افغان برای تولید اثر ایران است
وی ادامه داد: مسئولان باید توجه داشته باشند که اگر نویسنده و شاعری از افغانستان به فارسی تولید اثر میکند، جهان مطلوبش برای انتشار، برای رشد ایران است، میتوان از این ظرفیتها برای اتحاد و وحدت فارسی زبانان منطقه بهره گرفت.
مودب با اشاره به اینکه کتابهای آموزش زبان انگلیسی در ایران، عمدتاً از خارج از کشور وارد شده و فرهنگ و هویتی غربی دارند، گفت: اتفاقاً این روزها با دوستی قدیمی بحثی داشتم در همین زمینه، به نظرم آموزش زبان در خردسالی با توجه به مجموعه ظرفیتهای آموزشی ما تهدیدی جدی است. شاید اشکال در خود آموزش زبان نباشد، ولی به هر حال ما داریم از این ناحیه به دلیل ضعفمان در تربیت فکری درست کودکانمان آسیب میبینیم و این موضوع را مراکز مربوطه باید جدیتر بررسی کنند، کودکان زبانی را یاد میگیرد که میتواند با مجموعه آثار فکری، فرهنگی، رسانهای و هنری تمدن غرب ارتباط برقرار کند و این در حالی است که دانشجوی ما هم بسیاری از اوقات اصول عقاید و باورهای اساسیاش را درست فرا نگرفته است. باید اهل نظر به این موضوعات بپردازند. اینکه در گذشته در مکتب سیپاره میخواندند حکمتی داشته است و به تعبیر ظریفی نام مکتب برای آموزش ابتدایی قدیم بیحکمت نیست.
ورود خط فارسی به لباسها؛ نشانهای امیدوارکننده
وی همچنین با اشاره به کاربرد واژگان انگلیسی بر روی کالاها و تولیدات داخل کشور گفت: خودباوری ما به این شکل تضعیف میشود، به مرور البته خط فارسی دارد در لباسها وارد میشود و به لطف خدا بین جوانان هم طرفدار دارد، همین پدیده نشان میدهد که ورود خط فارسی به این نوع حوزهها هم شدنی است منتها تدبیر و امید میخواهد!
زبان فینگلیش یک بلای جدی
مودب کاربرد زبان فینگلیش در پیامکها و ایمیلها را یک بلای جدی دانست و گفت: این پدیده دلایل مختلفی هم دارد و شاید راهش این است که روی این حوزه هم اهلش کار کنند. باید زبان اختصاری را برای این حوزهها تولید و ارائه داد تا برخی از اینها پسند مخاطبان بیفتد، ما هنوز برای «اوکی» معادل درست نکردهایم، اما میِبینیم برخی از برنامهِ های رایانهای و نرم افزارها که در جای دیگری طراحی شده به جای اوکی مینویسند خب! چرا خودمان نتوانیم به کاربران این حوزهها منو! بدهیم. میبینید ما خیلی از این کلمهها داریم همین منو ! هم از این سری است!.
وی در پایان گفت: به هر حال نخبگان زبان فارسی ثروت ما هستند، به نظر من شاعران جوانی مثل محمدمهدی سیار و علیرضا بدیع و محمدجواد آسمان در ساعات فراغت و تفریحشان میتوانند از بسیاری از ریشسفیدان این حوزهها خلاقانهتر این نوع نیازهای مردم ما را جواب بدهند. البته اشکالی ندارد که بعد پیشنهادهای این جوانها را پیران هم ببینند و بررسی کنند ولی به هر حال خلاقیت راهگشا را جوانترها بیشتر دارند.
